FONGTIL hetan vizita traballu husi Seketariu Ezekutivu no Delegasaun CPLP

Ohin loron 15 fulan Marsu tinan 2024 Sekretariadu Forum ONG Timor-Leste (FONGTIL) hetan vizita traballu husi Seketariu Ezekutivu no Delegasaun CPLP Dr. Jacarias da Costa ho nia ekipa.

Vizitasaun ne’e hala’o iha salaun FONGTIL Caicoli, Díli ho objetivu atu hametin koordenasaun servisu entre Organizasaun Sosiedade Sivíl Timor-Leste ho Organizasaun Sosiedade Sivíl CPLP.

Iha diskursu Diretór Ezekutivu FONGTIL Sr. Valentim da Costa Pinto iha ninia diskursu hateten “agradese ba Sekretáriadu Ezekutivu no ekipa bele mai vizita FONGTIL ho nia Membru ONG no Rede Setorál sira”. Alende ida ne’e Diretór Ezekutivu FONGTIL Valentim da Costa Pinto mós relata ba Skretáriadu Ezekutivu ho nia Ekipa dezafiu ne’ebé mak TL enfrenta iha setór  dezenvolventu sira hanesan Edukasaun, Saúde, Infraestrutura Báziku no Agrikultura. Diretór Ezekutivu mos introdus ba ekipa kona-ba vizaun FONGTIL nian dezenvolve Timor-Leste liu husi prosesu ida livre husi esplorasaun, diskriminasaun no korupsaun  ho  misaun servisu hamutuk no suporta organizasaun sosiedade sivíll sira hodi promove no hala’o advoksia atu hetan prosperiedade ba interese sidadaun Timor-Leste tomak nian. FONGTIL mos iha madatu servisu ha’at (4) ne’ebé iha hanesan Dezamina Informasaun, Koordenasaun, Advokasia no Empoderamentu Membru. Iha biban ne’e mós relata saida mak Organizasaun Sosiedade Sivíl kontribui ona iha servisu sira mak hanesan FONGTIL  halo ona intervensaun sira balun liu husi atividade auditoria sosiál hodi kontinua deskobre ba programa sira relasiona ho Edukasaun, Saúde, Infraestrutura Báziku no Agrikultura, no husi jestaun deskobrementu sira hala’o liu husi atividade diálogo nasionál ne’ebé envolve  husi Governu, Organizasaun Sosiedade Sivíl, setór privadu, akadémiku no komunidade sira, hamutuk ho média sira partilla informasaun ba desizaun polítika sira liu husi intervensaun Mercado, jestaun fronteira no problema sosiál sira no kapasita mós membru ONG sira formasaun lingua portuguesa iha Nivél A1,A2,no B2 ne’ebé fasilita husi GASC-PM.

Hanesan Sombriña ba Organizasaun Sosiedade Sivíl nafatin proposta hametin konsolida prosesu demokrasia iha nivél rejionál nu’udár baze ba promove kontrolo sosiál ida ne’ebé forte husi povo hodi kontrola lala’ok governasaun ida ne’ebé fó liberdade ba povo hodi bele hato’o nia kontribuisaun liu-liu ba promove boa governasaun, investe iha setór edukasaun liu husi formasaun ba hakbi’it kapasidade rekursu umanu, hametin akuntabilidade sosiál hanesan dalan atu asegura jestaun finansas publikas, husu mós atu estadu membru CPLP kontinua reforsa servisu parseria ho Organizasaun Sosiedade Sivíl nu’udár parseiru estratéjiku no krítiku iha prosesu kontrusaun estadu, promove estudu komparativu entre Organizasaun Sosiedade Sivíl  Timor-Leste  ho Organizasaun Sosiedade Sivíl iha nasaun CPLP hanesan oportunidade hodi aprende no fahe esperénsia sira.

Alende ida ne’e Sekretario Ezekutivu no delegasaun CPLP nian hatutan tan katak “agradese tamba sosiedade sivíl nafatin sai parseiru krítiku iha prosesu dezenvolvimentu ne’e, iha tinan 2014-2016 ita preside ona CPLP hodi fo sai preokupasaun sira. infelizmente seida’uk iha observadór konsultivu ba  CPLP nian hodi partisipa iha nivél foti desizaun sira, vantajem Timor-Leste iha CPLP la’ós de’it iha lingua no edukasaun maibé iha mós ekonómia , polítika no Desportu. Iha mós plataforma ida iha CPLP interkambiu hodi fasilita estadus membru sira fahe esperénsia.

Ho nune’e intervensaun husi Prezidente Konsellu no Membru Konsellu Fiskal, ba Sekretariu Ezekutivu no Delegasaun Timor-Leste nian, atu reforsa hodi resolve polítika públika no infraestrutura bázika, problema fortelesimentu judisiáriu, no husu mós atu enkontru akontese regularmente atu bele atualiza informasaun sira, no bele mós estadu membru Guine Bisau hamutuk ho membru seluk ne’ebé iha rekursu minerais bele fahe mós esperénsia ba asuntu ida ne’e.

Atividade ida ne’e hetan Partisipasaun Husi: Delegasaun CPLP, Ministériu Negosiu Estranjeiru no Komérsiu, SASCAS, Konsellu Fiskál FONGTIL, FONGTIL, Membru ONG sira, Rede Setorál sira no Jornalista sira husi Instituisaun Média Sira.

Atividade ida ne’e fundus husi SASCAS.